Đồng Nai: Đàn đá Bình Đa với niên đại 3.000 năm được công nhận là bảo vật quốc gia

Đàn đá Bình Đa được công nhận là bảo vật quốc gia

Ngày 30/1, Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định số 41/QĐ-TTg công nhận 27 bảo vật quốc gia. Đồng Nai có 1 bảo vật được công nhận. 

Đàn đá Bình Đa. Ảnh: M.Ni

Bảo vật này là bộ sưu tập đàn đá Bình Đa với niên đại 3.000 năm, đang được lưu giữ tại Bảo tàng Đồng Nai. Bộ sưu tập bằng đá được phát hiện vào tháng 12/1979 tại di chỉ Bình Đa (Bình Đa là một di chỉ cư trú thuộc loại hình làng ven đồi, ven sông của người tiền sử trên vùng đất Biên Hòa – Đồng Nai).

Đợt khai quật khảo cổ đó đã thu thập 42 thanh đoạn đàn đá trong tầng văn hóa nguyên thủy, là di chỉ cư trú của người cổ ven sông. 

Bộ sưu tập đàn đá ở Bình Đa - Đồng Nai khá độc đáo bởi số lượng nhiều nhất trong tầng văn hóa của di chỉ khảo cổ so với các đàn đá khác, trong đó có 5 thanh còn nguyên vẹn. 

Các nhà nghiên cứu cho rằng, số lượng các thanh, đoạn đá này thuộc biên chế hai giàn đàn đá có mức độ định hình cao. 

Những dấu vết ghè đẽo, đục, tách trên đàn đá cho thấy một quy trình kỹ thuật chế tác chặt chẽ với sự cảm nhận về định âm. 

Nguyên liệu để làm đàn đá được lựa chọn kỹ càng từ loại đá phiến có đốm qua phân tích địa chất - thạch học. 

Hiện nay, một số thanh đoạn đàn dã được trưng bày tại Bảo tàng Đồng Nai – phòng Đồng Nai thời tiền sử. 

Việc phát hiện đàn đá tại Bình Đa được xem là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử nghiên cứu về loại nhạc cụ độc đáo trên lãnh thổ Việt Nam. 

Khai quật được đàn đá Bình Đa đã góp phần khẳng định về niên đại cho sự xuất hiện của các loại đàn đá được phát hiện tại nhiều địa điểm khác ở miền Nam Việt Nam trước đây như: đàn đá Nout Liêng Krack, đàn đá Bù Đơ, đàn đá Bù Đăng Xrê, đàn đá Khánh Sơn...

Đàn đá Bình Đa là một sản phẩm văn hoá tiêu biểu và độc đáo của cư dân cổ trên vùng Đồng Nai. Trong dáng vẻ mộc mạc thô sơ của đàn đá là kết tinh cao độ của một truyền thống chế tác và cảm nhận văn hoá tuyệt vời của người cổ. 

Các nhà nghiên cứu cho rằng đàn đá Bình Đa là báu vật, tự thân đàn đá không chỉ là chứng tích của sự tồn tại một hình thức sinh hoạt văn hoá mà chính bản thân nó là sản phẩm được làm tại chỗ trên đất Đồng Nai cổ kính.

Như vậy, đến thời điểm này Đồng Nai có 3 bảo vật quốc gia gồm: bộ sưu tập đàn đá Bình Đa, tượng thần Vishnu Bình Hòa và bộ sưu tập Qua đồng Long Giao.